Hanefilerin Muamelat Konularında Buhari ve Müslim’in İttifak Ettiği Rivayetlere Muhalif Görüşlerinin Tahlili

Hanefilerin Muamelat Konularında Buhari ve Müslim’in İttifak Ettiği Rivayetlere Muhalif Görüşlerinin Tahlili

Bu çalışmada, Hanefi mezhebinin muamelat alanında Buhari ve Müslim’in ittifak ettiği rivayetlere muhalif görüşleri ele alınmış ve ihtilafa sebep teşkil eden usûlî farklılıkları gösterme adına teoriden ziyade pratik uygulamaların incelenmesine önem verilmiştir.
Hanefilerin genelde hadisleri, özelde de bazı sahihayn rivayetlerini tevil ya da terk etmelerine sebep olan hadisle amel konusunda öne sürdükleri şartların yanında, hükme medar olan illetin tespiti, mefhumu’l-muhalefenin delil değeri ve amm lafzın delaletinin kat’iliği gibi mezheplerin görüş ayrılıklarının arkasında yatan usulî konulara ve zahiren tearuz eden deliller arasında tearuzu gidermede Hanefilerin izlediği yönteme kısaca değinilmiş ve muamelat alanındaki ihtilaflı meseleler üzerindeki yansımalarına işaret edilmiştir.
Bu çalışmanın neticesinde, Hanefilerin rivayetlere olan muhalefetinin mutlak manada olmayıp, rivayetlerden çıkarılan zahiri manaya olduğu, rivayetlerle kendi usûlî prensiplerine uygun şekilde te’vil edip amel ettikleri sonucuna ulaşılmıştır. Ayrıca Hanefilerin hadislerin zahirine muhalefet noktasında tek başına olmadıkları, diğer mezheplerin de bu yöntemi bazı meselelerde takip ettikleri görülmüştür.